Skip to main content

Dijkman J.H.

Geschreven door: Henk Sepers

Met de uitbreiding van het dorp Okkenbroek in 2008 kreeg één van twee nieuwe straten de naam Dijkmanstraat. Vernoemd naar het tweede hoofd van de Protestants Christelijke School.

J.H. Dijkman

In 1923 werd de school Okkenbroek geopend. De naast de school gelegen woning had volgens het bevolkingsregister over de periode 1920-1932 aanvankelijk als adres Okkenbroek 67. Later veranderde dat in Okkenbroek 71. Volgens de overleveringen is het ‘Meisterhuus’ gebouwd op een plek waar ooit iets van een moeras (vennegat) schijnt te zijn geweest. Een nat gebied waar Hendrikus Stegeman (Hutten Dieksoom) zijn sikken het onkruid in toom liet houden. Vrijdag 21 maart 1930 maakte Okkenbroek, tijdens een goed bezochte ouderavond, kennis met het nieuw benoemde hoofd van de school de dan 25-jarige Jan Hendrik Dijkman. Dijkman volgde Jan Willem Veurtjes (* 29 maart 1888 te Deventer) op. De naam Dijkman was geen onbekende in Okkenbroek.

 

Voordat in 1904 de kerk werd geopend werden er bij de boeren op winteravonden, zoals dat toen heette, Godsdienstoefeningen gehouden. Meestal bij Koerselman. Cornelis (Cor) Dijkman, de vader van Jan Hendrik verzorgde deze avonden. Cor werd op 14 september 1871 in Maasland geboren, waar zijn vader hoofd van de christelijke lagere school was. Toen hij 16 jaar was verhuisde het gezin naar Utrecht, waar zijn vader benoemd was tot directeur van het Zendelingskinderhuis. Cor heeft zijn hele leven grote belangstelling gehad voor het zendingswerk en als jonge man vatte hij het plan op zelf ook zendeling te worden. Daartoe ging hij de opleiding volgen voor zendeling-werkman. Overdag werkte Cor bij een smid en 's avonds ging hij naar de burgeravondschool. Tot zijn teleurstelling werd deze opleiding echter opgeheven. Hij besloot in Nederland te blijven en zich te laten opleiden tot evangelist/godsdienstonderwijzer. Daarvoor ging hij in Diepenveen wonen waar hij, samen met een zekere Taanman, les kreeg van een oudere godsdienstonderwijzer. Cornelis Dijkman

Eenmaal in de week kregen ze les van dominee Van der Flier in Colmschate. In zijn vrije tijd colporteerde Cor met bijbels in Salland en deed ook Okkenbroek aan. Als zijn opleiding voltooid is wordt Cor benoemd in Deventer en trouwt dan met Lamberdina (Dien) Nahuisen, die hij in Utrecht heeft leren kennen. Vanuit Deventer leidt hij, onder andere in Okkenbroek, ook huisbijeenkomsten. Hij gaat dan met de trein naar Dijkerhoek en loopt vandaar naar Okkenbroek. Op zekere keer mist hij 's avonds de trein in Dijkerhoek. Er zit niets anders op dan naar Deventer terug te lopen. Later heeft hij in Terwolde gewerkt, dan weer in Deventer en tenslotte in Drempt. Na zijn pensionering zijn ze in Amsterdam gaan wonen, daar woonde zijn dochter Bets. Op 23 maart 1946 is Cor in Doetinchem overleden, waar hij met zijn vrouw logeerde bij zijn zoon Jo.

De in Okkenbroek benoemde hoofdonderwijzer Jan Hendrik Dijkman is de oudste zoon van Cor en Dien. Toen het gezin naar Drempt was vertrokken, bezocht Jan Hendrik de lagere school in Keppel en daarna de Kweekschool in Doetinchem. Zijn eerste baan was in Hengelo (Gld.), waar hij Hermina Hiddink leerde kennen. Haar vader was lid van het schoolbestuur. Daarna heeft meester Dijkman nog korte tijd in Winterswijk aan de Wilhelminaschool gestaan. Toen het paar trouwplannen kreeg, stelde zijn schoonvader als eis dat hij dan eerst maar moest zorgen dat hij een betrekking kreeg als hoofd van een school. Vandaar dat hij al op 24-jarige leeftijd ging solliciteren en heel blij was met zijn benoeming in Okkenbroek. De in Winsterswijk wonende meester Dijkman (* 23 februari 1905 te Terwolde - † 11 februari 1996) trouwde in het Gelderse Hengelo op 28 maart 1930 met Hermina Hiddink (* 7 februari 1901 te Hengelo Gld. - † 27 december 1994). Jan Hendrik en Hermina lieten zich respectievelijk op 27 en 28 maart 1930 inschrijven op het adres Okkenbroek 67. Een paar dagen voor de start van het nieuwe schooljaar dat in die tijd nog op 1 april was. Dijkman was in het bezit van een landbouwakte. Tijdens zijn verblijf in Okkenbroek gaf hij een landbouwwintercursus aan jonge landbouwers uit de omgeving. In de zomer van 1931 ging onder leiding van meester Dijkman de school op reis. Met de bus richting Deventer naar paleis Het Loo in Apeldoorn. Na een rondgang over het terrein met daarin een waterval op naar de ‘Julianatoren’. Via de ‘Echoput’ terug naar Okkenbroek. 

Vrouwenvereniging op bezoek in Leesten geheel rechts mevrouw Dijkman

In de zes jaar dat meester Dijkman hoofd van de school in Okkenbroek was wist hij de harten van de Okkenbroekers voor zich te winnen. Het afscheid in 1936 ging zowel het echtpaar Dijkman als de inwoners van Okkenbroek niet in de koude kleren zitten. Menig Okkenbroeker pinkte een traantje weg en ook mevrouw Dijkman liet haar tranen de vrije loop. Met het oog op de studie van hun kinderen verhuisde de familie Dijkman naar Leesten bij Warnsveld omdat, zeker in die tijd, Deventer voor schoolgaande kinderen alles behalve om de hoek lag. Jaantje Nijkamp (* 14 april 1917 - † 7 januari 2008) uit Okkenbroek was als jong meisje in ‘betrekking’ bij de familie Dijkman. Het was een tijd waarin kinderen vrijwel direct na het verlaten van de lagere school aan het werk gingen. Zo ook Jaantje die als leerling de school in Okkenbroek op haar duimpje kende. Op haar 19e verjaardag (1936) kreeg Jaantje van de familie Dijkman een bijbel aangeboden.

In Okkenbroek zijn vier kinderen geboren:
Cornelis (Kees) op 1-3-1931,
Antje (Antie) * 2-5-1932 - † 22-7-2014 te Alkmaar,
Hendrik Jan (Henk) op 6-12-1933,
Jan Hendrik (Jan) op 13-5-1935.

Driejarige Kees Dijkman met voetbal

Kees heeft in het onderwijs gewerkt: Lagere school in Halle, Lagere Landbouwschool in Smilde, ULO in Eibergen, Mavo in Beilen (waar hij nu nog woont). Hij is getrouwd met een onderwijzeres: Annie Moltmaker.

Antie heeft als kinderverzorgster gewerkt in Amsterdam, waar ze getrouwd is met een gemeenteambtenaar: Hans Schuitmann. Zij woont nu in Castricum. Haar man is inmiddels overleden.

Henk is geëmigreerd naar Canada, waar hij een opleiding heeft gevolgd tot predikant. Hij is dominee geweest in verschillende prairiedorpen en tenslotte gevangenispredikant geworden. Hij is met een Canadese getrouwd, Lorraine Senay, en woont in Guelph (Ontario).

Jan heeft na het behalen van zijn diploma op de Autotechnische school in Apeldoorn een baan gevonden bij de ANWB, op het hoofdkantoor in Den Haag. Hij woont nu in Eefde. Hij is getrouwd met een lerares, Tini Moltmaker, een zuster van Annie.

Dijkman werd in Leesten hoofd van de school waar de vrouwenvereniging uit Okkenbroek een keer op bezoek is geweest. Jaantje Nijkamp ging met de familie Dijkman mee naar Leesten.

In Leesten kreeg het echtpaar Dijkman nog twee kinderen:
Lamberdina (Diet) op 23-12-1936,
Johannes Gerardes Hans) op 1-8-1939.

Diet is onderwijzeres geworden en heeft in Kerkdriel en Nijmegen gewerkt. Na het behalen van de akte Engels is ze naar Canada gegaan, waar ze eerst op de prairies les heeft gegeven, daarna op een school voor Indiaanse kinderen en tenslotte op een school voor Eskimo-kinderen. Na haar terugkeer naar Nederland is ze lerares Engels geworden aan de christelijke mavo in Hengelo (Ov.). Ze is op latere leeftijd getrouwd met een onderwijzer, Karel Rogosch.

Hans is opgeleid op de sociale academie De Horst in Driebergen en is werkzaam geweest als personeelswerker, o.a. bij AKZO. Hij is getrouwd met de dochter van een zendelingsechtpaar, Judith van Akkeren. Hij heeft ook een aantal jaren gewerkt als zendingsconsulent voor het Zeister Zendingsgenootschap en als zodanig hebben ze van 1962 tot 1972 in Suriname gewoond. Daarna heeft hij gewerkt voor de S.O.S.O., Stichting Opleiding Sociale Arbeid, o.a. in Zwolle, Apeldoorn en Hengelo(Ov.). Hij woont nu in Laren (Gld.).

Bij de mobilisatie in september 1939 werd ook Dijkman weer in dienst geroepen. Hij was sergeant in het regiment wielrijders, afdeling motoren. Zijn peloton heeft in mei 1940 op de Grebbeberg gevochten en beschikte daarbij onder meer over een zware mitrailleur. Na de capitulatie was hij weer beschikbaar voor de school. Uiteraard is de bezettingstijd niet gemakkelijk geweest. De toestand werd pas echt vervelend toen het Duitse leger in september 1944 de school en een vertrek uit het meestershuis vorderde voor inkwartiering. Tot april 1945 zijn er verschillende legeronderdelen in school en huis geweest: Kriegsmarine, S.S., Parachutisten. In de maanden daarna is geprobeerd de school draaiende te houden in verschillende ruimten. In maart 1945 lukte dat helemaal niet meer en is de school gesloten. In april 1945 is er in Leesten kort maar hevig gevochten. Gelukkig is niemand van het gezin Dijkman gewond geraakt. Wel is de schuur door een granaat geraakt en afgebrand. In de schuur was bij wat speelgoed ook een fornuisje dat door Cor Dijkman in zijn leertijd bij een smid gemaakt was. De schuur is ingestort en het fornuisje vernield. Weg was de laatste herinnering aan de leertijd van Cor Dijkman.

Meester Dijkman had met veel voldoening jarenlang land- en tuinbouwcursussen gegeven en wilde graag in het land- of tuinbouwonderwijs gaan werken. Door de oorlog en daarna omdat zijn kinderen in Zutphen naar school gingen, kwam het daar niet van. In 1958 was het echter zover, hij kreeg een benoeming aan de Lagere Tuinbouwschool in Zaltbommel. Dat is helaas voor hem een teleurstelling geworden. De jongens die hij op de cursussen les had gegeven, werkten in de land- of tuinbouw en waren in de lessen geïnteresseerd. De school in Zaltbommel telde vele leerlingen die hun leerplicht er uitzaten, zonder interesse in de leerstof. Al gauw verlangde meester Dijkman naar de lagere school terug. Hoofd worden zat er op zijn leeftijd niet meer in. In 1962 werd hij benoemd tot onderwijzer aan de christelijke lagere school in Zelhem en zijn verdere leven heeft hij daar met plezier gewerkt en gewoond. Zijn vrouw Hermina Hiddink is op 93-jarige leeftijd in Zelhem overleden. Jan Hendrik overleed in het ziekenhuis in Doetinchem, op 90-jarige leeftijd. Het echtpaar is in Zelhem begraven.

Reageren? Stuur een bericht naar Henk Sepers.

BRON | Kees Dijkman, Uut den Umtrek, 75 jaar Christelijk Onderwijs Okkenbroek, Hannie Stoevenbelt-Bouwhuis, Alie Zwiers-Braakhekke, collectiegelderland.nl, graftombe.nl SAB Deventer.