Skip to main content

Bargboer 1819

Geschreven door: Henk Sepers

huize-bargeboer

Adres: Koerselmansweg 10(a), Okkenbroek 

Bouwjaar/eerste vermeldingsjaar: 1819

Willem Klein Koerkamp van de Koerselmansweg, getrouwd met Betsie. Vier kinderen: Roy, Frank, Marc en Ellen. Vooral bekend onder de naam 'Bargboer’. Om te achterhalen waar de naam Bargboer vandaan komt moeten we terug naar 1819 om precies te zijn in de wetenschap dat als een familie naar een andere boerderij vertrok de naam van het verlaten erf automatisch over ging op de nieuwe bewoners. Een tijd ook waarin men geen gedetailleerde wegen of landschapskaarten kende. Een tijd waarin men namen gaf aan stukken bos, wegen, boerderijen of kampjes. Zo kon men een bepaalde plek aanduiden en wist iedereen waar het over ging. Zo ook met de Bargboer als in 1819 in het buurschap Okkenbroek -onderdeel van de Gooijermarke- aan de rand van de marke een katerstede ‘Bergboer’ wordt gebouwd.

Een katerstede is een kleine hutachtige boerderij, waarvan de bewoners keuters werden genoemd, met een stukje land. Keuters waren van veel rechten en plichten in de marke uitgesloten. Ze moesten jaarlijks een financiële bijdrage leveren aan de gewaarde boeren van de marke. Wanneer een keuter niet in staat was te betalen, dan moest hij het veld ruimen. Soms liet men een keuter uit medelijden zitten, mits hij de anderen niet tot last was. De grond bleef immers eigendom van de marke. Zat het de keuter mee dan lukte het hem zo af en toe zijn grond een stukje uit te breiden. Katerstede klinkt romantisch maar schijn bedriegt. Het leven op en rond de woeste gronden rondom buurschap Okkenbroek, waar in die periode boerderijen schaarse elementen in het landschap vormden, was een leven om te overleven. De woeste gronden vormden een bijna eindeloos kaal landschap. Voor de eerste bewoners van katerstede Bergboer was dit het decor waarin zij leefden. Pas midden 19e eeuw groeide het Hogeveld, zoals de omgeving van Okkenbroek werd genoemd, dankzij grootgrondbezitter Adam IJssel de Schepper uit tot een klein dorp.

Schalkhaarder Tonny Mulder, auteur van het boek Achter leilinden en kastanjebomen (2005) geeft ons een kijkje in hoe de familie Klein Koerkamp op Bergboer in Okkenbroek terecht is gekomen. 

Teunis (Antonius) Alberts Gerrits trouwde op 20-05-1764 te Colmschate* met Geertrui Jansen. Teunis woonde op het Geertshuis onder Haarle, ten oosten van Nieuw Heeten. Op zijn trouwinschrijving staat dat hij bij De Ulft woonde. De Ulft is een boerderij ten zuiden van Nieuw Heeten (buurschap Espelo). Na het huwelijk woonde hij op Klein Koerkamp in Lettele en ging, zoals in die tijd gebruikelijk, verder onder de naam Antonius Klein Koerkamp.

Antonius en Geertrui kregen twee kinderen: Johannes (1765) en Phenna (1766). Na het overlijden van Geertrui, in 1766, hertrouwde Antonius Klein Koerkamp op 23-11-1766 te Colmschate met Gerarda Huis in ’t Veld (1748).
Zij kregen zeven kinderen: Henrica (1768), Aleijdis (1771), Wilhelmus (Willem) (1772), Albertus (1773), Gerardus (1776), Antonius (1780) en Antonia (1788). Allen gedoopt in Colmschate.

Willem Klein Koerkamp, geboren op 11 oktober 1772 te Lettele, was de zoon van Antonius Klein Koerkamp en Gerarda Huis in ’t Veld. Op 9 mei 1810 trouwde hij te Colmschate met Janna Bouwhuis. Willem en Janna woonden eerst op De Vogel te Bathmen en verhuisden naar hun nieuw onderkomen aan de Oostermaatsdijk, die ook De Vogel werd genoemd. Willem em Gerarda kregen vier kinderen, waarvan de eerste drie in Bathmen zijn geboren en de laatste in Lettele: Wilhelmina (1810), Antonius (1812), Gerardus Johannes (1814), Gerardus (1817). Allen gedoopt te Colmschate.  

*Colmschate = r.k. statie Colmschate

Willem Klein Koerkamp overleed in 1818; Janna Bouwhuis hertrouwde met Teunis Jansen.

In 1810 woonde Willem Klein Koerkamp, ook wel Willem Vogelzang genoemd, op boerderij De Vogel te Bathmen. Hij was getrouwd met Janna Bouwhuis. Omstreeks 1814 verhuisde het gezin naar een nieuw onderkomen aan de Oostermaatsdijk te Lettele, dat ook de naam De Vogel kreeg. Willem overleed in 1818; Janna hertrouwde met Teunis Jansen. Haar dochter Willemina, uit het eerste huwelijk, trouwde in 1841 met Lambertus Kormelink uit Groenlo. Hij was weduwnaar van Hendrika Dodden. Lambertus was smid op boerderij De Veldkamp te Oxe. Omstreeks 1853 verhuisde het gezin Kormelink van Oxe naar De Vogel, het ouderlijk huis van Willemina, waar Lambertus als smid verder ging. Hiermee zijn de boerderijnamen verklaard. Hendrika, de dochter van Lambertus, trouwde in 1884 met landbouwer Hendrikus Vrielink uit Hellendoorn. In 1906 overleed Hendrika Kormelink en daardoor verdween de familienaam van de boerderij. De familie Westerbeek werd tot 1970 de nieuwe bewoner.

Gerrit Jan Klein Koerkamp,  geboren op 7 mei 1814 te Bathmen, was de zoon van Willem Klein Koerkamp en Janna Bouwhuis. Gerrit Jan was dagloner/schaapherder en trouwde op 17 februari 1844 te Hellendoorn met Anthonia Bergboer. (zie huwelijksakte). Gerrit Jan verhuisde naar Hellendoorn.

Willem Klein Koerkamp, geboren op 6 oktober 1846 te Hellendoorn, was de zoon van Gerrit Jan Klein Koerkamp en Anthonia Bergboer. Willem trouwde op 29 oktober 1896 te Diepenveen met Maria Pleizier, dochter van Hendrikus Pleizier en Regina Dekker (zie geboorte- en huwelijksakte en ook beschrijving boerderij Dekker Gentevoort in Okkenbroek). Willem kwam met zijn vrouw Maria Pleizier en hun zoon Gradus Antonius op 9 januari 1901 van Hellendoorn naar Okkenbroek. In de week van de verhuizing werd zoon Hendrikus Casper geboren (op 6 januari 1901 te Okkenbroek). Willem Klein Koerkamp overleed op 11 juni 1908 (Okkenbroek 31). (zie geboorteakte en huwelijksakte)

Bergboer

Anthonia Bergboer, gedoopt op 10 april 1816 te Haarle, was de dochter van Willem Teunissen Diekman/Bergboer en Janna Jansen Hegeman. Op 17 februari 1844 trouwde Anthonia te Hellendoorn met Gerrit Jan Klein Koerkamp.

Willem (Diekman) Bergboer, gedoopt op 14 augustus 1783 te Haarle, was de zoon van Antonius Willems Diekman/Bergboer en Hendrika Egberts Heetkamp. Willem Bergboer trouwde op 11-12-1805 met Willemina Willems Loos uit Heeten. Na het overlijden van Willemina op 4 mei 1812 te Haarle, hertrouwde Willem Bergboer op 12-04-1813 met Janna Jansen Hegeman. Janna (~ 17-11-1790 te Hellendoorn) was de dochter van Jannes Hegeman en Janna Roelofs. Willem en Hendrika kochten omstreeks 1813 katerstede Bergboer in Haarle van de heer Persoon.

Antonius Willems Diekman was de zoon van Willem Jansen Diekman en Geertruid Teunissen. Antonius Diekman  trouwde op  8 februari 1782 met Hendrika Egberts (Heetkamp). Bij het huwelijk (1813) van hun zoon Willem Bergboer met Janna Hegeman werd verklaard dat Antonius en Hendrika Diekman dezelfde personen waren als Antonius en Hendrika Bergboer. Ook werd verklaard dat Antonius en Hendrika Diekman op het plaatsje Bergboer te Haarle woonden en daarom de naam Bergboer hebben aangenomen.

Naamgeving katerstede Bergboer in Okkenbroek

In de archieven wordt niet aangegeven sinds wanneer de boerderij aan de Koerselmansweg 10(a) Bergboer wordt genoemd. Op de kadastrale kaart uit 1832 wordt deze boerderij Blo genoemd, naar de eigenaar en bewoner: Jan Blo(o). Jan Bloo was in 1818 getrouwd met Teune Klein Schiphorst. Teune overleed op 12 januari 1868; Jan Bloo overleed op 29 april 1869. Na dit overlijden werd hun zoon Jan Willem, op 17 januari 1869 getrouwd met Janna Deten uit Holten, de nieuwe hoofdbewoner. In september 1891 vertrokken Jan Willem Bloo en Janna Deten naar Holten. Hermanus Marsman, zijn vrouw Joanna Nijveld en hun twee zonen en drie dochters, allen uit Raalte, werden de nieuwe bewoners. Tien jaar later vertrok de familie Marsman naar de buurschap Linde (Hietbergsweg 4). Op 9 januari 1901 kwam de familie Klein Koerkamp, bestaande uit Willem Klein Koerkamp, zijn vrouw Maria Pleizier en hun zoon Gradus Antonius van Hellendoorn naar deze boerderij in Okkenbroek. In de week van de verhuizing werd hun zoon Hendrikus Casper geboren (op 06-01-1901 te Okkenbroek).  Willem Klein Koerkamp overleed op 11 juni 1908. Zijn vrouw Maria Pleizier (37 jaar) hertrouwde op 1 mei 1909 met de tien jaar jongere Gerhardus Vrielink uit Raalte.

Het is aannemelijk dat Willem Klein Koerkamp, gezien zijn voorgeschiedenis in Haarle/Hellendoorn de bijnaam Bergboer had. Zijn moeder kwam van boerderij Bergboer, gelegen aan de voet van de Haarlerberg ten oosten van Haarle, tussen de Paltheweg en de Oude Deventerweg. Kadastraal bekend in 1811-1832 Gemeente Hellendoorn sectie F, Noordelijk Haarle no. 93. De naam Bergboer (overigens geen veldnaam) verwijst naar een boer wonende aan de berg: de Haarlerberg.

Huisnummering Koerselmansweg 10(a) buurschap Okkenbroek volgens bevolkingsregister gemeente Diepenveen:

  • Periode 1840-1860       gemeentenummer 340
  • Periode 1860-1900       buurschapnummer 30
  • Periode 1900-1920       buurschapnummer 31
  • Periode 1920-1932       buurschapnummer 43
  • Periode 1932-1963       buurschapnummer 59
  • Per 1 januari 1963        Koerselmansweg 10(a)

In het boek Een stroper is ook maar een mens beschrijft buurman Jan Bril hoe hij in september 1926 zijn achtste verjaardag vierde in het bos bij de Barghboer. “Dat bos lag tussen onze boerderij en het dorp in en mijn vader voederde daar regelmatig de fazanten. Vanuit onze boerderij liepen we een zandweg af richting de grotere weg. Daar gingen we rechtsaf tot aan het zandpad dat door het bos naar de kerk en de smidse aan de Oerdijk leidde. Spannend hoor, dat bos met al z’n paden, struiken, heuvels en gaten.”

Van de oorspronkelijke katerstede is alleen de naam bewaard gebleven.

Geraadpleegde literatuur:

  • Achter leilinden en kastanjebomen
  • Stadsarchief Deventer
  • Okkenbroek in oude ansichten
  • Een stroper is ook maar een mens
  • In de schaduw van de stad (deel I)
  • Archief familie Klein Koerkamp